Διαμορφώνοντας τη διατροφική συμπεριφορά των εφήβων

Τα παιδιά και οι έφηβοι σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, είναι εκτεθειμένα σε έναν κόσμο και μια πραγματικότητα βαθιά επηρεασμένα από την τεχνολογία και τα media. Μία πραγματικότητα που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα και το μέλλον των παιδιών με ποικίλους τρόπους…

 

Μελέτη που δημοσιεύθηκε το Δεκέμβρη στο Journal of the Academy of Nutrition & Dietetics διερεύνησε την επίδραση της διαφήμισης στις διατροφικές επιλογές παιδιών και εφήβων. Συγκεκριμένα, η μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2017 στην Αυστραλία σε παιδιά ηλικίας 9-14 ετών, εξερεύνησε την επίδραση στις στάσεις, τις επιλογές και την κατανάλωση τροφής των παιδιών μετά από την έκθεση τους, μέσω ενός online παιχνιδιού, σε διαφήμιση που αφορούσε κάποιου αγνώστου μπράντας γλυκίσματος. Όπως ήταν ίσως αναμενόμενο, τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι επιλογές των συμμετεχόντων επηρεάστηκαν σημαντικά από τη διαφήμιση του γλυκίσματος στο online παιχνίδι. Επιπλέον, σύμφωνα με ανάλυση που έγινε στο περιεχόμενο 200 δημοφιλών αμερικανικών ταινιών που έχουν κυκλοφορήσει στο διάστημα 1996-2005 έδειξε πως το 69% αυτών περιέχει διαφημιστικές τοποθετήσεις προϊόντων διατροφής (φαγητό, ποτά, αναψυκτικά, εστιατόρια και σούπερ μάρκετ). Η πλειονότητα των ταινιών αυτών περιείχε περιεχόμενο κατάλληλο για όλες τις ηλικίες, ενώ με το πέρασμα των χρόνων ο τρόπος διαφήμισης γινόταν όλο και πιο «επιθετικός» αφού στις πιο πρόσφατες περιπτώσεις οι πρωταγωνιστές  αλληλοεπιδρούσαν με κάποιο τρόπο με τα διαφημιζόμενα προϊόντα. Αυτό ήταν ακόμα πιο έντονο σε ταινίες που αφορούσαν παιδιά. Καθόλου τυχαίο αφού, όπως είδαμε και στα αποτελέσματα της προαναφερθείσας μελέτης, οι διατροφικές επιλογές των παιδιών επηρεάζονται σημαντικά από τα media.

 

Είναι προφανές από τα παραπάνω πόσο σημαντική είναι η σωστή διατροφική καθοδήγηση των παιδιών που βρίσκονται σε μικρή ηλικία ή στην εφηβεία από τους γονείς και το ευρύτερο περιβάλλον συγγενών, δασκάλων και φίλων. Η προσφορά εδεσμάτων, επεξεργασμένων τροφίμων και ποτών σήμερα είναι τεράστια. Υπάρχει υπερπροσφορά ποικιλίας και επιλογών ενώ η προσβασιμότητα είναι ιδιαίτερα εύκολη. Δεδομένου ότι τα επίπεδα παιδικής παχυσαρκίας αυξάνονται ολοένα και περισσότερο, η εφαρμογή του μοτίβου ισορροπίας και μέτρου στη διατροφή είναι επιτακτική. Οι γονείς και το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον έχουν τη δύναμη να περάσουν σημαντικά μηνύματα και να θέσουν γερές βάσεις για το διατροφικό μέλλον των παιδιών τους. Φυσικά χρειάζεται πάντα ο καταλληλότερος τρόπος για να βρουν την ανταπόκριση που επιζητούν. Συνήθως, οι πιο δραστικοί τρόποι όπως αυτοί της απαγόρευσης και της τιμωρίας δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί. Σύμφωνα με επιστημονικά και εμπειρικά δεδομένα, υψηλή αποτελεσματικότητα παρουσιάζουν ο διάλογος και ο παραδειγματισμός. Έτσι, είναι σημαντικό

• πάντα να εξηγείται στα παιδιά γιατί είναι ωφέλιμο να τρέφονται σωστά και να μην επηρεάζονται από τις προτάσεις που βλέπουν στην τηλεόραση και τα socialmedia. Η κατανόηση των οφελών της ισορροπημένης διατροφής μπορεί να αλλάξει ριζικά τις επιλογές τους
• οι γονείς και τα άτομα του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος να δίνουν το σωστό παράδειγμα στα παιδιά, εφαρμόζοντας οι ίδιοι τους βασικούς κανόνες μιας σωστής και ποικίλης διατροφής. Οι γονείς αποτελούν τα πρώτα πρότυπα για τα παιδιά τους και είναι σημαντικό να ακολουθούν ότι πρεσβεύουν
• να υπάρχει πάντα διαθεσιμότητα & προσβασιμότητα, από πλευράς οικογενειακού περιβάλλοντος, «υγιεινών» και συνάμα ελκυστικών επιλογών τροφής οι οποίες θα αποτελούν την «εύκολη λύση» και όχι την «εξαίρεση στον κανόνα».

 

Δυστυχώς, οι επιπτώσεις των κακών διατροφικών επιλογών γίνονται ολοένα και περισσότερο εμφανείς στους εφήβους του σήμερα με τον αριθμό των περιστατικών παχυσαρκίας, χοληστερίνης, ορμονικών διαταραχών να είναι αυξανόμενος. Αν και η διατροφική διαπαιδαγώγηση είθισται να ξεκινά στη μικρή ηλικία των 3-4 ετών, η εφηβική ηλικία είναι η ιδανικότερη για να περαστούν τα σωστά μηνύματα ώστε ο έφηβος να κατανοήσει τις αρχές της ισορροπημένης διατροφής και να κάνει συνειδητές διατροφικές επιλογές. Σαφώς και η επιρροή των εξωτερικών παραγόντων όπως τα social media είναι αναπόφευκτη. Ο βαθμός επιρροής όμως εξαρτάται από το πόσο κοντά είναι οι γονείς και το άμεσο περιβάλλον στο έφηβο παιδί και τη διαμόρφωση των διατροφικών του πεποιθήσεων και συνηθειών.

 

References

Naderer B, Matthes J & Zeller P (2018) “Placing snacks in children’s movies: cognitive, evaluative, and conative effects of product placements with character product interaction” International Journal of Advertising, 37:6, 852-870

Olafsdottir, S., and C. Berg (2016) “Food appearances in children’s television programmes in Sweden”. International Journal of Consumer Studies.

Radnitz, C., S. Byrne, R. Goldman, M. Sparks, M. Gantshar, and K. Tung (2009) “Food cues in children’s television programs”. Appetite 52, no. 1: 230–3.

Scully, P., O. Reid, A. Macken, M. Healy, J. Saunders, D. Leddin, W. Cullen, C. Dunne, and C.S. O’Gorman (2016) “Food and beverage cues in children’s television programmes: The influence of programme genre”. Public Health Nutrition 19, no. 4: 616–24.

Smith R, et al. (2019) “Advertising Placement in Digital Game Design Influences Children’s Choices of Advertised Snacks: A Randomized Trial”, J Acad Nutr Diet.  119:12 doi: 10.1016/j.jand.2019.07.017.

Sutherland, L.A., T. MacKenzie, L.A. Purvis, and M. Dalton (2010) “Prevalence of food and beverage brands in movies: 1996–2005”. Pediatrics 125, no. 3: 468–74.