Τα προβιοτικά και τα οφέλη τους στον οργανισμό
Τα τελευταία χρόνια έχει λάβει μεγάλο ενδιαφέρον η σημασία του ανθρώπινου μικροβιώματος σε σχέση με την προαγωγή και διατήρηση της υγείας. Εκτιμάται πως αποτελείται από 1014 βακτηριακά κύτταρα, τα οποία βρίσκονται κατά κύριο λόγο στο παχύ έντερο. Κάποιες εκ των πολλών λειτουργιών του αφορούν τη σύνθεση βιταμινών, τη ρύθμιση φλεγμονωδών αντιδράσεων και την ομοιόσταση του ανοσοποιητικού συστήματος. Το ανθρώπινο μικροβίωμα μεταβάλλεται ανάλογα με την ηλικία και επηρεάζεται σημαντικά από εξωτερικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες και από τη διατροφή. Οι διατροφικές παρεμβάσεις που επηρεάζουν θετικά το μικροβίωμα αφορούν την κατανάλωση τροφίμων που έχουν υποστεί ζύμωση όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, το kombucha, kimchi και το ξινολάχανο τα οποία είναι πλούσια σε προβιοτικούς οργανισμούς.
Είναι γεγονός πως τα προβιοτικά μπορούν να έχουν πολλαπλά οφέλη στην εντερική χλωρίδα αλλά και γενικότερα στον οργανισμό και την υγεία. Πρόκειται για μη παθογόνους ζωντανούς μικροοργανισμούς που σχηματίζουν κάθε μικροβίωμα του οργανισμού. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), τα προβιοτικά ορίζονται ως “ζωντανοί μικροοργανισμοί οι οποίοι, όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, παρέχουν οφέλη για την υγεία στον ξενιστή», δηλαδή στο άτομο που τα λαμβάνει. Στους περισσότερους είναι γνωστά ως τα «φιλικά» βακτήρια του οργανισμού τα οποία συμβάλλουν σημαντικά στην ισορροπία της εντερικής χλωρίδας και όχι μόνο.
Τα προβιοτικά βρίσκονται, όπως προαναφέρθηκε, σε προϊόντα-τρόφιμα ζύμωσης ή λόγω των περιορισμένων διατροφικών πηγών πρόσληψης τους σε συνδυασμό με τη μεγάλη αξία της κατανάλωσή τους λαμβάνονται πολύ συχνά πλέον για πρακτικούς λόγους από συμπληρώματα διατροφής. Τα περισσότερο συνηθισμένα προβιοτικά στελέχη που συναντώνται στα συμπληρώματα διατροφής είναι οι λακτοβάκιλλοι (Lactobacillus rhamnosus GG, Lactobacillus acidophilus,) και τα μπιφιδοβακτήρια (Bifidobacterium bifidum)
Κύριες λειτουργίες και οφέλη υγείας
Τα προβιοτικά εμπλέκονται σε πολλές λειτουργίες του οργανισμού και συνδέονται με πολλαπλά οφέλη. Τα κυριότερα είναι:
Ισορροπία εντερικής χλωρίδας: Σε καταστάσεις ασθένειας, έντονου στρες, λήψης αντιβιοτικών ή ακόμα και όταν οι διατροφικές επιλογές δε συνάδουν με την υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, παρουσιάζεται μία ανισορροπία στη χλωρίδα του εντέρου η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένο αριθμό των «κακών» βακτηρίων σε σχέση με τα «καλά». Ως αποτέλεσμα εμφανίζονται ποικίλα συμπτώματα, από ένα απλό φούσκωμα, διάρροια, δυσκοιλιότητα ή και πιο σοβαρά, ανάλογα με την περίπτωση και τη διάρκεια, όπως προβλήματα του πεπτικού συστήματος, παχυσαρκία και δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Η επαρκής και σωστή πρόσληψη προβιοτικών μπορεί να διορθώσει το πρόβλημα και να επαναφέρει την ισορροπία στη χλωρίδα του εντέρου
Αντιμετώπιση διάρροιας και αποκατάσταση εντερικής λειτουργίας: η εμφάνιση διάρροιας συνήθως σχετίζεται με κάποια βακτηριακή λοίμωξη ή λήψη αντιβίωσης. Πρόσφατη ανασκόπηση 63 μελετών (2020) που αφορούσαν την αντιμετώπιση της οξείας μολυσματικής διάρροιας με τη λήψη προβιοτικών, έδειξε πως η λήψη τους φαίνεται να είναι ασφαλής και επιφέρει σαφή ευεργετικά αποτελέσματα στη μείωση της διάρκειας και της συχνότητας των διαρροϊκών κενώσεων. Επιπλέον, μελέτη του 2012 για την πρόληψη και τη θεραπεία της διάρροιας που σχετίζεται με αντιβιοτικά, έδειξε πως υπάρχει άμεση συσχέτιση της μείωσης εμφάνισης διαρροϊκών περιστατικών λόγω λήψης αντιβίωσης με τη χορήγηση προβιοτικών.
Υποστήριξη ανοσοποιητικού συστήματος: Πλήθος ερευνών έχει δείξει πως η αυξημένη κατανάλωση γιαουρτιού, ιδιαίτερα από ανοσοκατασταλμένους πληθυσμούς όπως οι ηλικιωμένοι, μπορεί να ενισχύσει την δράση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Clinical Nutrition (2000) και η οποία διερευνούσε τη συσχέτιση κατανάλωσης γιαουρτιού και βελτίωσης της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος κατέληξε στο ότι η αυξημένη κατανάλωση γιαουρτιού όντως επηρεάζει θετικά την άμυνα του οργανισμού. Οι προβιοτικοί οργανισμοί που περιέχονται στα “ζωντανά” γιαούρτια βελτιώνουν την εντερική χλωρίδα με αποτέλεσμα την καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Βοηθούν, έτσι, έμμεσα στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού αλλά και του οργανισμού γενικότερα. Έχουν, όμως και άμεσο ρόλο στην ενίσχυση της άμυνας αφού σύμφωνα με έρευνα δημοσιεύθηκε το 2002 ορισμένα προβιοτικά προάγουν την παραγωγή φυσικών αντισωμάτων στο σώμα και συμβάλλον στην ενίσχυση των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.
References
Allen SJ, Martinez EG, Gregorio GV, Dans LF. Probiotics for treating acute infectious diarrhoea. Cochrane Database Syst Rev. 2010 Nov 10;2010(11):CD003048. doi: 10.1002/14651858.CD003048.pub3. Update in: Cochrane Database Syst Rev. 2020 Dec 8;12:CD003048. PMID: 21069673; PMCID: PMC6532699.
Hempel S, Newberry SJ, Maher AR, Wang Z, Miles JN, Shanman R, Johnsen B, Shekelle PG. Probiotics for the prevention and treatment of antibiotic-associated diarrhea: a systematic review and meta-analysis. JAMA. 2012 May 9;307(18):1959-69. doi: 10.1001/jama.2012.3507. PMID: 22570464.
Ouwehand AC, Salminen S, Isolauri E. Probiotics: an overview of beneficial effects. Antonie Van Leeuwenhoek. 2002 Aug;82(1-4):279-89. PMID: 12369194.
Simin Nikbin Meydani, Woel-Kyu Ha, Immunologic effects of yogurt, The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 71, Issue 4, April 2000, Pages 861–872, https://doi.org/10.1093/ajcn/71.4.861
